Neurologia
Wyniki badań fizykalnych, neurologicznych oraz badań laboratoryjnych pozostają u tych osób w normie. Częstość występowania migreny jest wysoka i zależnie od źródeł danych wynosi około 11–14%, znacznie częściej dotyczy kobiet (20%) niż mężczyzn (9,4%).
Choroba jest tym bardziej dotkliwa, że cierpiący na migrenę oraz ich otoczenie ponoszą też szereg kosztów społecznych, takich jak poczucie wstydu związanego z dolegliwościami bólowymi, lęk przed kolejnym napadem czy obawy, że leczenie nie będzie skuteczne. Roczne pośrednie koszty leczenia migreny w Stanach Zjednoczonych określane są na ponad 1100 dolarów w przeliczeniu na jedną osobę i 9,3 bilionów dolarów łącznie, ale koszty związane np. z absencją w pracy wydają się jeszcze wyższe.
Dlatego tak istotne jest wczesne rozpoznanie i odpowiednie leczenie prowadzone w poradni lekarza rodzinnego. Migrena powinna być różnicowana z innymi bólami głowy, ponieważ najczęściej wymaga innego podejścia terapeutycznego. Rozpoznanie migreny można ustalić, jeśli spełnione są następujące kryteria:
● czas trwania ataku 4–72 godziny,
● co najmniej dwa z następujących: jednostronny, pulsujący, umiarkowany lub silny ból głowy, ból nasilający się podczas rutynowej aktywności fizycznej,
● co najmniej jeden z tych objawów: nudności lub wymioty, światłowstręt, fonofobia (nadwrażliwość na dźwięki), nadwrażliwość na zapachy,
● co najmniej 5 takich ataków w przeszłości.
Lekarz rodzinny odgrywa kluczową rolę w postępowaniu przeciwmigrenowym. Pomocne w diagnostyce – zarówno dla klinicysty, jak i samego pacjenta – jest prowadzenie przez chorego dzienniczka bólu, którego analiza pozwoli klinicyście na poszerzenie perspektywy i zobrazowanie skali problemu. W opisywanym dzienniczku, pacjent notuje m.in.:
• datę wystąpienia bólu,
• czas trwania,
• okoliczności poprzedzające ból (np. czy był zestresowany, czy uprawiał wcześniej aktywność fizyczną),
• występowanie innych objawów (np. drętwienie kończyn, zawroty głowy, zaburzenia widzenia),
• objawy poprzedzające (np. światłowstręt, nadwrażliwość na dźwięki lub zapachy, zaburzenia widzenia),
• przyjmowane w tym czasie leki przeciwbólowe i ich skuteczność.
Niezwykle ważne jest ustalenie właściwego rozpoznania oraz wdrożenie właściwego leczenia przeciwbólowego w odpowiednio wysokich dawkach z jednoczesnym poinstruowaniem chorego, że leki należy zażyć na początkowym etapie pojawiania się ataku bólu migrenowego. Adekwatne leczenie jest tym ważniejsze, że u chorych cierpiących na epizodyczne migreny może rozwinąć się migrena przewlekła, dużo bardziej problematyczna, bo oporna na wielorakie terapie.
Jak podaje prof. dr hab. n. med. Wojciech Kozubski: „lekarz POZ może samodzielnie diagnozować i leczyć migrenę, pod warunkiem że wdrożona terapia przynosi zadowalające efekty kliniczne. Jeżeli w ciągu miesiąca nie osiągnie istotnych rezultatów terapeutycznych, powinien skierować pacjenta do specjalisty neurologa. [...]. W przypadku częstych napadów, występujących powyżej 4 dni w miesiącu, należy zastosować terapię profilaktyczną, której nie powinno się zmieniać przed upływem trzech miesięcy”.
Jak podają opublikowane w październiku 2020 r. zalecenia Leczenie migreny. Zalecenia opracowane przez grupę ekspertów Polskiego Towarzystwa Bólów Głowy, Polskiego Towarzystwa Badania Bólu i Sekcji Badania Bólu Polskiego Towarzystwa Neurologicznego: „leczenie migreny polega na zwalczaniu doraźnym napadu migreny, a u chorych z częstymi napadami na zabezpieczeniu chorego przed nowymi napadami choroby [...]. Wczesne i prawidłowe leczenie migreny jest skuteczniejsze i skraca czas trwania migreny oraz zapobiega jej nawrotom”.
Wytyczne w klarowny sposób przedstawiają analgezję w trakcie napadu, zalecając, aby w przypadku migreny o łagodnym i umiarkowanym nasileniu jako I rzut zalecać niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) w dużych dawkach, natomiast w leczeniu napadów o natężeniu umiarkowanym i silnym – tryptany.
Źródło tabeli: Stępień A, Kozubski W, Rożniecki J, Domitrz I. Leczenie migreny. Zalecenia opracowane przez grupę ekspertów Polskiego Towarzystwa Bólów Głowy, Polskiego Towarzystwa Badania Bólu i Sekcji Badania Bólu Polskiego Towarzystwa Neurologicznego. BOL 2020; 21 (2): 11–30.
Piśmiennictwo
