Mity na temat depresji

Zentiva_zdjecie_mity_na_temt_depresji.jpg

Pośród wielu istniejących mitów na temat zaburzeń psychicznych, większość z nich dotyczy najczęstszego z nich – zaburzeń depresyjnych.

1. Depresja jest chorobą tylko w twojej głowie.

MIT! Zaburzenia depresyjne to choroba psychiczna, spowodowana wieloma, często nakładającymi się na siebie czynnikami, wśród których najczęściej wymienia się zaburzenia przekaźnictwa neurotransmiterów w mózgu, czynniki genetyczne, procesy zapalne, stresujące wydarzenia życiowe i wiele innych. Jednocześnie depresja jest też chorobą niosącą groźne skutki somatyczne, społeczne i ekonomiczne: absencja w pracy, zasiłki i renty z tytułu choroby, kryzysy rodzinne to tylko część skutków nieleczonej depresji. Zaburzenia depresyjne stanowią jedną z głównych przyczyn utraconych lat życia z powodu niepełnosprawności zdrowotnej (YLD, years lost due to disability) – ok. 10,3% całkowitego obciążenia chorobami.

2. Leki przeciwdepresjne nie działają.

MIT! Kluczowy w ocenie działania leków przeciwdepresyjnych jest czas – efekty ich działania zaczynają być widoczne dopiero po kilku tygodniach od rozpoczęcia terapii, czasem jest to nawet 6–8 tygodni. Istnieje kilka grup leków o różnych mechanizmach działania. W ich doborze uwzględniane są cechy kliniczne depresji u danego pacjenta, choroby współistniejące, przyjmowane leki i wiele innych. Leczenie farmakologiczne I rzutu pozostaje bez efektu u ok. 30% pacjentów – w przypadku tej grupy pacjentów zmiana leku na inny skutkuje poprawą stanu zdrowia u ok. 60% z nich. U 5–15% osób cierpiących na depresję rozpoznaje się depresję lekooporną – pomimo przeprowadzenia minimum dwóch terapii lekami przeciwdepresyjnymi z różnych grup i w adekwatnych dawkach przez odpowiedni czas nie odnotowuje się znaczącej poprawy. Wówczas możliwa jest augumentacja terapii bądź zastosowanie terapii elektrowstrząsowej. 

3. Leki przeciwdepresyjne uzależniają.

MIT! Leki przeciwdepresyjne nie uzależniają. Należy pamiętać, aby decyzję o odstawieniu bądź modyfikacji dawki podejmować wyłącznie w porozumieniu z lekarzem prowadzącym, ponieważ nagłe samodzielne odstawienie leku może prowadzić do – na szczęście rzadkiego (3–5%) – zespołu odstawienia po lekach przeciwdepresyjnych. Jest to zjawisko zupełnie niezwiązane z uzależnieniem, ale wynikające z nagłego zaburzenia równowagi poziomu neurotransmiterów w mózgu, co powoduje krótkotrwałe objawy „z odbicia”, najczęściej nagły niepokój, bezsenność i osłabienie. To ważne, tym bardziej że gwałtowne odstawienie leków zwiększa ryzyko wcześniejszego nawrotu choroby w porównaniu ze stopniowym zmniejszaniem dawki i powolnym odstawianiem farmaceutyku.

4. Depresja jest chorobą nieuleczalną.

MIT! Zaburzenia depresyjne są chorobą, którą można skutecznie leczyć. Bardzo istotne jest tu leczenie kompleksowe – adekwatna farmakoterapia, tj. systematyczne przyjmowanie przepisanych przez lekarza leków w odpowiedniej dawce przez odpowiednio dugi czas, podjęcie psychoterapii, a także prowadzenie regularnego, zdrowego trybu życia (aktywność fizyczna, odpowiednia higiena snu i żywienia, unikanie substancji psychoaktywnych i leczenie chorób współistniejących). Po osiągnięciu remisji wskazane jest leczenie podtrzymujące, zapobiegające nawrotowi choroby, zwykle przez 6–12 miesięcy (u części pacjentów, w zależności od występowania czynników ryzyka ten czas może być dłuższy, nawet przez całe życie). Według różnych danych ryzyko nawrotu po pierwszym epizodzie depresji może sięgać 50%, a po drugim – ok. 80%.

5. Na depresję chorują tylko kobiety.

MIT! Zaburzenia depresyjne mogą dotyczyć zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Prawdą jest, że częściej chorują kobiety: 15% kobiet i 10% mężczyzn, co może wynikać z różnic kulturowych, hormonalnych i psychologicznych. Jednocześnie coraz więcej mówi się o niedoskonałości kryteriów diagnostycznych, które nie uwzględniają częściej występujących u mężczyzn objawów eksternalizacyjnych (drażliwość, złość, zachowania ryzykowne).

6. W czasie ciąży i laktacji trzeba odstawić leki przeciwdepresyjne.

MIT! Kluczową kwestią w leczeniu depresji, szczególnie po zajściu w ciążę, jest konsultacja z lekarzem psychiatrą dobrze zorientowanym w prowadzeniu leczenia ciężarnych. Ocena stanu klinicznego pacjentki, jej objawów, zagrożeń związanych z pogłębianiem depresji pozwalają na jak najlepsze dobranie sposobu terapii pracy psychoterapeutycznej lub też połączenie psychoterapii i farmakoterapii. W zależności od konkretnego przypadku, możliwe że obecnie stosowane przez pacjentkę leki będą wymagały zamiany na inne, bardziej bezpieczne. Leki przeciwdepresyjne podzielono wg kryterium bezpieczeństwa w czasie ciąży i laktacji na kategorie L1–L5. Wśród leków bezpiecznych znajdują się m.in. sertralina, mianseryna, amitryptylina, reboksetyna czy trazodon. Leczenie objawów depresyjnych jest kluczowe dla zdrowia matki i dziecka – jedna trzecia przypadków depresji poporodowej ma swój początek w okresie trwania ciąży bądź jeszcze wcześniej!

 

 

Piśmiennictwo:

  1. Blackburn TP. (2019). Depressive disorders: Treatment failures and poor prognosis over the last 50 years. Pharmacol Res Perspect 2019; 7 (3): e00472.
  2. Burcusa SL, Iacono WG. Risk for recurrence in depression. Clin Psychol Rev 2007; 27: 959-85.  
  3. Dominiak M, Antosik-Wójcińska AZ, Baron M i wsp. Rekomendacje odnośnie profilaktyki i leczenia depresji w podstawowej opiece zdrowotnej (POZ) wraz z propozycją programu profilaktyczno-edukacyjnego zapobiegania depresji. Dostępne na: https://wyleczdepresje.pl/wp-content/uploads/2019/04/1.-Rekomendacje-odnosnie-profilaktyki-i-leczenia-depresji.pdf
  4. Gałecki P, Bliźniewska-Kowalska K. (2019). Depresja oporna na leczenie – zalecenia Konsultanta Krajowego w dziedzinie psychiatrii. Psychiatr Pol 2019; 158: 1-15.
  5. Jaeschke R, Siwek M. Czy sposób odstawiania leków przeciwdepresyjnych wpływa na ryzyko nawrotu dużej depresji lub zaburzenia panicznego? Dostępne na: https://www.mp.pl/psychiatria/leczenie/farmakoterapia/depresja/60021,odstawiania-lekow-przeciwdepresyjnych-a-ryzyko-nawrotu-duzej-depresji-lub-zaburzenia-panicznego
  6. Samochowiec J, Rybakowski J, Gałecki P i wsp. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego dotyczące leczenia zaburzeń afektywnych u kobiet w wieku rozrodczym. Część I: Leczenie depresji. Psychiatr Pol 2019; 53: 245-62.

Przeczytaj także

W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies, tj. niewielkie informacje tekstowe wysyłane przez serwer i zapisywane na Państwa twardym dysku, lub innym nośniku danych w celu: prawidłowego funkcjonowania wyświetlanej przez Państwa strony, jej konfiguracji, bezpieczeństwa, monitorowania stanu sesji. Pomagają nam one również dostosowywać stronę do Państwa potrzeb. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu.

Klikając w „Odrzuć pliki cookies”, na Państwa urządzeniu będą zapisywanie wyłącznie pliki cookies niezbędne do przeglądania witryny i korzystania z jej funkcji.
Klikając w „Zezwól na wybrane pliki cookies”, na Państwa urządzeniu będą zapisywanie wybrane wcześniej pliki cookies według Państwa preferencji.
Klikając w „Zezwól na wszystkie pliki cookies” zgadzacie się Państwo na przechowywanie plików cookies na Państwa urządzeniu.
W każdym czasie można dokonać zmiany ustawień plików cookies, wycofać swoją zgodę lub uzyskać więcej informacji tutaj: Polityka cookies